De Participatieraad Zevenaar (PRZ) heeft onder andere als taak om mee te denken en te adviseren over het gemeentelijk beleid op het sociaal domein. Belangrijk daarbij voor de PRZ is om steeds na te gaan wat dit beleid betekent voor de burger die dit betreft en de inwoners van Zevenaar.
Aan het begin van een nieuw jaar is het goed om de ‘advies’-balans van het jaar daarvoor op te maken. In 2020 heeft de PRZ gevraagd en ongevraagd geadviseerd over de beleidsvisie Sociaal Domein; de Cliëntervaringsonderzoeken Jeugdzorg en Wmo en het Onderwijskansenbeleid. In dit artikel de beknopte weergave van die adviezen en de reactie van de gemeente.
Kijk voor de complete adviesteksten elders op deze site onder “Adviezen 2020”
1 Beleidsvisie Sociaal Domein 2020 – 2023
De PRZ vindt het een goed opgezet, leesbaar en weloverwogen beleidsdocument. (Zie Beleidsvisie Sociaal Domein. Ook is het goed dat een gemeente naar zichzelf kijkt als de uitgaven harder stijgen dan verwacht. Dat er vervolgens bezuinigd zal gaan worden, is voorspelbaar. Desondanks moet je er als gemeente voor blijven zorgen dat alle inwoners dié zorg krijgen die zij nodig hebben, ook als dat betekent dat dat er in voorkomende situaties zorg op maat geleverd zal moeten worden. Dit laatste is een zorgpunt: blijft er genoeg ruimte over om indien nodig de juiste zorg op maat te kunnen krijgen. Het mag niet zo zijn dat dit afhangt van de mondigheid van de burger.
In deze beleidsvisie wordt onder meer ingegaan op het streven naar ‘samenredzaamheid’ (of beter ‘zelfredzaamheid’). De gemeente legt de nadruk op het bevorderen van zelfredzaamheid in de hoop hiermee te kunnen besparen op haar uitgaven voor zorg. Bij mensen die nauwelijks of niet in staat zijn tot zelfredzaamheid, kan hulp vaak beter gericht zijn op het ondersteunen van sociale participatie dan op het bevorderen van zelfredzaamheid. Bij mensen die niet of nauwelijks controle ervaren over hun eigen zorg of leven, lijkt ondersteuning gericht op het bevorderen van zelfredzaamheid niet altijd passend. Misschien is bij hen het versterken van eigen regie meer van belang. Een groot probleem is ook dat veel kwetsbare mensen niet of nauwelijks kunnen terugvallen op of steun vinden bij een sociaal netwerk.
Ongevraagd advies ‘cliëntervaringsonderzoeken Jeugdzorg en Wmo 2018’
Een van de opmerkingen van de PRZ in dit ongevraagde advies gaat over de ‘onafhankelijke cliëntondersteuning’. Deze cliëntervaringsonderzoeken (= evaluatieonderzoek onder de gebruikers van jeugdhulp en Wmo) laten zien dat een meerderheid (70%) niet bekend is met deze ondersteuning. De PRZ heeft in een eerder advies (2015!) en herhaaldelijk in diverse tussentijdse contacten met de gemeente dit knelpunt benoemd. Een gemeente is verplicht deze ondersteuning (gratis) aan te bieden vanaf het moment van de voorbereiding op het keukentafelgesprek tot het moment van de verslaglegging. Ook is de site van de gemeente Zevenaar hierin onvoldoende behulpzaam: het is een flinke zoektocht om enige informatie over deze ondersteuning te vinden.
Advies ‘Onderwijskansenbeleid Gemeente Zevenaar 2020 – 2023’
De PRZ is positief over het feit dat bij de totstandkoming van deze beleidsnotitie een zeer breed netwerk van relevante organisaties binnen het onderwijs, gezondheidszorg, educatie, kinderopvang en maatschappelijke ondersteuning is betrokken. Dit versterkt de noodzakelijke samenwerking en het draagvlak voor de hierna te zetten vervolgstappen (de zgn. uitvoeringagenda).
In de notitie geeft de gemeente aan dat bij het voorkómen van onderwijsachterstanden investeren in preventie belangrijk is. De PRZ onderschrijft dit. Een van de ambities daarbij voor de gemeente is echter ‘We doen (alleen) wat nodig is’. Dit schuurt volgens de PRZ nogal met die nadruk op het belang van dit vroegtijdig en preventief handelen en komt tamelijk ‘terughoudend’ en ‘minimaal’ over. Als dit er bijvoorbeeld toe zou leiden dat er bezuinigd wordt op de bibliotheek kan dit een negatief effect hebben op de (taal)ondersteuning van relevante doelgroepen met een achterstand in deze. In een eerder advies (over de Beleidsvisie Sociaal Domein) heeft de PRZ voorgesteld om deze ambitie te herformuleren in ‘We doen (alles) wat (absoluut) nodig is’. Die herformulering lijkt ons hier ook noodzakelijk.
Wat de PRZ onvoldoende vindt uitgewerkt in deze notitie is de aandacht voor de rol van de ouders (c.q. de verzorgers) bij bijvoorbeeld taalachterstandssituaties: Wanneer en hoe worden zij betrokken; wanneer en hoe worden zij begeleid of ondersteund? Ook de verbinding met andere relevante aandachtsgebieden zoals bijvoorbeeld het armoedebeleid, mist de PRZ in dit beleid.
Reactie gemeente
De ambities zijn tot stand gekomen na de weging van wat er van de gemeente (qua beleid, werkwijze en organisatie) wordt gevraagd om de opgaven binnen het sociaal domein waar de gemeente voor staat, aan te kunnen. De beleidsvisie vormt de meetlat voor het doen en laten van de gemeente. Dit geldt ook voor de ambities, de beleidsdoelen en voor de uitvoering van de taken binnen het sociaal domein. En idem dito voor deelbeleidsterreinen zoals het onderwijskansenbeleid.
Dan de ‘samenredzaamheid’. De PRZ vraagt om aandacht in de uitvoering van het beleid voor mensen die niet of nauwelijks controle over de eigen zorg of leven ervaren en voor wie ondersteuning van sociale participatie beter passend is, dan het bevorderen van zelfredzaamheid.
De gemeente is het hier mee eens en zet in op hoe inwoners naar hun beste kunnen actief kunnen participeren in de samenleving. Óók kijkt de gemeente vanuit het principe ‘De mens staat centraal’ met een brede blik naar ondersteuningsvragen. De gemeente is zich ervan bewust dat sommige inwoners niet in staat zijn om zelf hun ondersteuningsvragen op te lossen en hier wellicht ook nooit (volledig) toe in staat zullen zijn. Die inwoners hebben structurele ondersteuning nodig. De invulling van deze ondersteuning is dan niet eenzijdig. Dat doen de gemeente op basis van een plan dat we samen met de inwoner maken.
Over het onderwijskansenbeleid geeft de gemeente aan dat zij niet alleen de kinderen maar ook de ouders/verzorgers extra hulp en ondersteuning wil bieden. Binnen het programma Startblokken (een programma voor voorschoolse en vroegschoolse educatie voor peuters en kleuters met een taalachterstand) is het ondersteunen van ouders één van de (verplichte) onderdelen.
De PRZ zoekt versterking
Dan tot slot. Wie zich graag verdiept in dergelijke sociaal-maatschappelijke onderwerpen op gemeentelijk niveau en met die kennis meer wil doen, heeft nu de kans om de PRZ te komen versterken.
Voor meer info: PRZ zoekt versterking